جرم مجازات و سوءنیت به چه معناهستند

جرم مجازات و سوءنیت به چه معناهستند
تعریف جرم حقوقی و قضایی جرم عبارت است از رفتاری مخالف نظم اجتماعی که قانون آن را پیش‌بینی و مستوجب کیفر دانسته و اعمال یک مجازات یا اقدام تامینی را نسبت به مرتکبان تجویز کرده است.
 ضمانت اجرای جزایی رفتار مجرمانه در قانون مشخص و مفصلاً آورده شده تعاریف مختلفی از حقوق جزا توسط حقوق دانان در باب معنا و مفهوم جرم ارائه شده است.
1-در واقع یک مجموعه قواعد قضایی که واکنش دولت را در برابر جرایم و مجرمان مشخص میکند.
 2-قواعد و قوانینی که اجرای مجازات را در کشور تنظیم و تنسیق می‌کند.
3- مجموعه قواعدی که بر نحوه مجازات اشخاص از طرف دولت حکومت می کند.

حقوق جزا را نیز می‌توان چنین تعریف کرد:
 مجموعه قواعدی که بر واکنش دولت در برابر اعمال ضد اجتماعی حاکم می باشد تا از راه تهدید به مجازات و اجرای آن و یا به کار گرفتن اقدامات تامینی و تربیتی از انجام و ارتکاب جرم پیشگیری و عدالت نسبی و نظم و امنیت برقرار گردد.
رفتار مجرمانه نیز اعم از ترک فعل و یا فعل ناشی از ترک فعل است مانند اقدام یا کار کسی که با قصد و بمنظور و برای سلب حیات، غذای مسمومی را به مجنی علیه می خوراند با فعل خود مرتکب قتل عمدی مجنی‌علیه شده است فلذا این جنایت عمدی مستوجب قصاص موضوع بند الف ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی خواهد بود.
 یا جنایت عمدی قتل در باب ترک فعل مانند مادری که خلاف حقوق و تکالیف حضانت آگاهانه در نگهداری و حفظ نوزاد خود از سرما و گرما و در تغذیه کودک خود، خودداری و این ترک فعل منتهی به سلب حیات نوزاد می شود بدین سبب مادر آن طفل یا کودک مرتکب قتل عمدی شده است در رفتار و در قالب امتناع از انجام وظایف قانونی با سلب حیات کار غالباً کشنده و مشغول تحقیق جنایت عمدی قتل با رفتن ترک فعل است.
 ترک فعل عمدی نیز که منتهی به مرگ دیگری در ضمن خودداری از انجام وظیفه گردد، مانند آنکه هر نظامی که در هنگام انجام وظیفه نسبت به مجروحان یا اشخاصی که در معرض خطر جانی قرار دارند و در حالی که کمک رسانی از وظایف آن مامور یا شخص نظامی است از کمک خودداری نماید به این سبب بر اساس تبصره ماده ۵۳ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح  می تواند از مصادیق قصاص یا دیه نیز باشد بنابراین مجازات مرتکب حسب مورد قصاص یا دیه خواهد بود.

 از موارد دیگر ترک فعل نیز می توان به ماده ۶۳۳ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات از طریق رها کردن فردی که قادر به محافظت از خود نباشد در محلی خالی از سکنه بدین سبب رها کننده به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۳ میلیون تا ۱۲ میلیون ریال محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکب مجنوی علیه را در آبادی و جایی که دارای سکنه باشد رها کند تا نصف مجازات یاد شده محکومیت خواهد داشت و چنانچه این اقدام فعل سبب وارد آمدن صدمه و آسیبی فوت شود رها کننده علاوه بر مجازات بالا حسب مورد به قصاص یا دیه یا ارش نیز محکوم خواهد شد.

 همچنین در باب رفتار مجرمانه می‌توان به صورت دیگری مانند نگهداری بدون مجوز اسلحه و مهمات، مواد مخدر یا کالاهای قاچاق و مشروبات الکلی یا ساخت و خرید و فروش و غیرمجاز کالاهای ممنوعه و غیره نیز صورت پذیرد که منحصر به فعل و ترک فعل نمی باشد.

 همچنین در خصوص سوء نیت و سوءقصد که به عنوان عمد و علم در مواد مختلف قانون جزا به یک معنی که شامل قصد مجرمانه است به کار برده شده است، عبارت است از هدایت اراده انسان به سوی منظوری که انجام یا عدم انجام آن را قانونگذار منع یا امر نموده است لذا در جرایم و جنایات عمدی فعل و نتیجه آن هر دو مورد اراده و خواست عامل و مرتکب آن است.

حال چنانچه مجرم نتیجه عملی را که به او نسبت داده شده است قبلاً در نظر گرفته و با توجه به نتیجه مجرمانه، عمل را انجام داده باشد در واقع مرتکب جرم عمدی شده است چرا که قصد مجرمانه حاکی از اراده ارتکاب در فعل یا ترک فعلی که ناقض قانون جزا است در هر جرمی مفهومی واحد یا ثابت می باشد و قصد قتل در تمام قتل های عمدی صرفا سلب حیات است.
 داعی یا انگیز شامل نفع یا هر احساسی است که بزهکار را به طرف ارتکاب جرم می کشاند و لیکن در تحقق جرم اثری ندارد و وجود آن در هر جرمی متغیر و متنوع است.
 سوء نیت یا قصد مجرمانه، در معنی عام آن عبارت از عمد ارتکاب جرم است و  دارای درجاتی است اعم از اینکه :
1-قصد یا سوء نیت عام و سوء نیت خاص
2-سوء نیت ساده و مشدد با سبق تصمیم
3- سوءنیت جازم مستقیم و سوءنیت اتفاقی و احتمالی و غیرمستقیم
۴ سوء نیت معین و غیر معین
 سوء نیت عام عبارت است از اراده آگاه عامل، در ارتکاب جرم است، قصد یا سوء نیت خاص اراده و آگاهی نسبت به مال موضوع جرم یا شخص متضرر است در ایراد ضرب، عمد در زدن، سوء نیت عام است. امّا در قتل علاوه بر عمد عام در فعل یا ترک فعل، باید قصد کشتن مجنی علیه را نیز داشته باشد.
در خصوص سوء نیست خاص نیز متقلّبان بودن در سرقت و پنهانی بودن عمل ارتکابی را می توان سوء نیت خاص دانست.
 در مواردی که ارتکاب جرم مسبوق به تفکر و طرح نقشه قبلی نباشند، سوءنیت ساده و در مواردی که ارتکاب جرم است به تفکر و طرح نقشه قبلی باشد، مشدد است.

 سوء نیت جازم در مواردی است که احراز شود نفس ارتکاب جرم مطلوب عامل بوده است مانند قتل عمدی موضوع بند الف ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی مسئولیت اتفاقی در مواردی است که عامل نتیجه را پیش‌بینی کرده و آن را نخواسته باشد مانند به حرکت درآوردن وسیله نقلیه با علم به نقص فنی

در سوء نیت معین، جرم نسبت به شخص یا شیء معین که مورد قصد مرتکب بود واقع می‌شود مانند اینکه کسی با قصد کشتن فرد معین را به قتل برساند سوء نیت وقتی نامعین است که جرم نسبت به شخص دیگری که مورد قصد و مطلوب عامل نبوده واقع شود مانند بمب گذاری در اماکن عمومی