حکم غیابی و واخواهی نسبت با آن

حکم غیابی و واخواهی نسبت با آن
حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی خوانده در هیچیک از جلسات دادگاه حاضر نشده و بطور کتبی نیز لایحه دفاعیه به دادگاه ارسال نکرده باشد یا احضاریه دادگاه به وی ابلاغ واقعی نشده باشد، بنابراین رای غیابی همان حکم غیابی نیزمحسوب می شود که قابل اجرا است.
حضور طرفین بطور معمول در جلسات  دادگاه با شنیدن استماع اظهارات خواهان وخوانده وشاهدان و ...در دادگاه برای کشف حقیقت بسیار موثر است،  علی الخصوص حضور خوانده که در دادگاه برای رسیدگی به پرونده اهمیت ویژه ایی دارد.حسب ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی«حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه خوانده، وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچیک از جلسات حاضر نشده و بطور کتبی نیز دفاعی ننموده باشد یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد.»
علی ایحال شروط مهم به جهت غیابی بودن یک حکم که در صورت فقدان هر کدام از این شروط رای صادره حضوری محسوب می شود اعم هستند ازاینکه، اول، خوانده، وکیل یا قائم مقام وی در هیچیک از جلسات دادگاه حاضر نشوند.دوم، خوانده از خود دفاع نکند وسوم، اینکه هیچ احضار یا اخطاریه ایی به خوانده ابلاغ واقعی نشده باشد.
در واقع واخواهی در قانون آیین دادرسی مدنی اعتراضی است که محکوم علیه غایب نسبت به حکم غیابی علیه خود مطرح نماید و همان دادگاهی که آن حکم را صادر کرده به اعتراض نیز رسیدگی می نماید و اقدام به صدور رای می کند، لذا با توجه به ماده 305 قانون آیین دادرسی مدنی فقط نسبت به احکام غیابی می توان واخواهی کرد چنانچه رای غیابی باشد و امکان واخواهی در آن باشد دادگاه آن را در ذیل رای خود اعلام می نماید.
چنانچه دادگاه اشتباها رای غیابی را حضوری وغیر قابل واخواهی اعلام نماید این اعلام اشتباه تاثیری در حق و امکان واخواهی  محکوم علیه ندارد.
مهلت واخواهی نسبت به رای غیابی برای کسانی که مقیم کشورند 20 روز و نسبت به افرادی که خارج از کشور سکونت دارند 2 ماه از تاریخ ابلاغ است، اما چنانچه بعد از این مدت محکوم علیه بخواهد اعلام واخواهی نماید باید اثبات کند عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذری موجه بوده است یا اینکه تحت هیچ شرایطی نسبت به مفاد رای مطلع نشده است، در این صورت نیز دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادر کننده رای تقدیم می نماید.
شرایط صدور حکم غیابی در مرحله تجدید نظر:
ماده 364 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر می دارد«در مواردی که رای  دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت خوانده باشد و خوانده یا وکیل او در هیچ یک از مراحل دادرسی حاضر نبوده و لایحه دفاعیه یا اعتراضیه ایی نداده باشند، رای دادگاه تجدید نظر ظرف مدت 20 روز پس از ابلاغ واقعی به محکوم علیه یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدید نظر است رای صادره قطعی است.»
آثر حکم غیابی
1- اثر تعلیقی بر اجرای حکم غیابی : واخواهی اثر تعلیقی دارد به این معنا که تا انقضا مهلت واخواهی صدور دستور اجرای حکم ممنوع خواهد بود و در صورتی که در مدت مقرر واخواهی انجام شوداجرای حکم تا اتخاذ تصمیم نسبت به آن متوقف خواهد شد.